همواره برای دانشجویان این سوال مطرح بوده که کدام یک از گرایش­‌های مهندسی برق در مقطع ارشد از بازار کار و یا آینده شغلی بهتری برخوردار است. اگر از بازار کار گرایش­‌های متفاوت ارشد مهندسی برق اطلاع داشته باشید، گام مهمی را در تعیین مسیر زندگی خود برداشته‌­اید و توانسته­‌اید گرایشی متناسب با علاقه، توانایی­‌های فردی و اهداف موردنظرتان در آینده انتخاب کنید. بدیهی است هرچه گرایش تناسب بیشتری با فارغ‌­التحصیلان داشته باشد، هنگام ورود به بازار کار بازدهی بیشتری را به ارمغان می‌­آورد. در مقاله پیش­رو قصد داریم شما را با گرایش­‌های گوناگون ارشد برق آشنا کنیم.

بازار کار مهندسی برق گرایش قدرت

به باور بسیاری از داوطلبان، جایگاه اول بازار کار در میان گرایش­‌های مهندسی برق متعلق به گرایش قدرت می­‌باشد. به دلیل اهمیت تولید و تامین برق به عنوان یکی از زیرساخت­‌های اصلی کشور، این گرایش از بازار کار بهتری نسبت به سایر گرایش‌­ها برخوردار است. اما بزرگ­ترین مشکل در بازار کار مهندسی برق زیاد بودن تقاضای کار در عین کم­بودن بازار کار است. هر ساله تعداد زیادی از دانشجویان در رشته برق فارغ‌­التحصیل می­‌شوند و از طرفی بازار کار کافی برای همه وجود ندارد. در قدم بعدی، مشکل دیگر کم­بودن میزان حقوق است؛ مادامی که یک دانشجوی فارغ‌­التحصیل برق از مهارت، تجربه و سابقه کار زیادی برخوردار نباشد، حقوق مناسبی دریافت نمی‌­کند. بنابراین سطح درآمد بالا در رشته برق مستلزم صرف زمان زیادی جهت کسب تجربه و تخصص می‌­باشد. اما همان­طور که در بالا ذکر کردیم، گرایش قدرت از بازار کار بهتری برخوردار بوده و بیشترین موقعیت شغلی آن در کارخانجات صنعتی با اتوماسیون‌­های سنگین، دستگاه‌­های چندکاره برقی با چندین شیفت کاری و نیروگاه­ها می‌­باشد. علاوه بر موارد ذکر شده، این گرایش جنبه عملی بیشتری دارد و متناسب با آن دسته از دانشجویانی است که به جنبه عملیاتی و فنی مهندسی برق علاقه­‌مندند. در نتیجه از طرف مردان تقاضای بیشتری در این گرایش نسبت به زنان وجود دارد. گرایش‌­هایی چون سیستم­‌های انرژی‌­ تجدیدپذیر، گرایش‌­های مدیریتی، برنامه‌­ریزی و طراحی در سیستم‌­های قدرت بیشر متناسب با روحیه و فیزیک جنس مونث می‌­باشد. از طرفی باتوجه به محدودبودن بازار کار این گرایش‌­ها، که سطح حقوق پایین­تری را در پی دارد، شانس زنان را برای به‌­دست آوردن شغل بیشتر می­‌کند. زیرا معمولا زنان قانع به سطح حقوق پایین‌­تری نسبت به آقایان هستند. حوزه بازاریابی پروژه­ها و تاسیسات و فروش تجهیزات نیروگاه­‌ها نیز از مشاغل تازه رونق­‌گرفته می‌­باشند که متاسفانه در برابر مهندسان از محبوبیت کمی برخورداراند، اما با داشتن مهارت مناسب می­توان به میزان حقوق بالایی دست یافت.

بازار کار مهندسی برق گرایش الکترونیک

اگر معیار بازار کار را درنظر بگیریم، می­‌توان گفت گرایش الکترونیک جایگاه دوم را در میان سایر گرایش‌­های مهندسی برق دارا می‌­باشد. یکی از دلایل اقبال نسبت به این رشته مربوط به سر و کار داشتن آن با مدارات، آی سی‌­ها و سنسورها و از طرفی ورود به عصر دیجیتال می­‌باشد که منجر به افزایش جذابیت کار با بردهای کنترلی و میکروکنترلرها شده است. در حالت کلی گرایش الکترونیک از رشته مهندسی برق یک گرایش بسیار پرکاربرد در زمینه­­‌های مختلفی اعم از صنایع سبک تا صنایع سنگین است.

هرگاه بحث طراحی و استفاده از مدارات گوناگون، اتوماسیون و ریزکترلرها با کمک سنسورها و یا سایر لوازم الکترونیکی پیش آید، نشانی از گرایش الکترونیک می­­‌توان در آن یافت. بازار کار رشته مهندسی برق بنابر دلایل گوناگون در سال­‌های اخیر دچار رکود شده که به طبع بر بازار کار گرایش الکترونیک نیز تاثیر گذاشته است.شاید اگر بخواهیم به یکی از دلایل اصلی مهاجرت دانشجویان نخبه مهندسی برق به خارج از کشور اشاره کنیم، باید مواردی چون نبود بازار کار متناسب با دانش آ‌ن‌­ها و هم­چنین سطح پایین حقوق را درنظر بگیریم.

به طور کلی انتخاب گرایش بیش از هرچیزی به علاقه فردی بستگی دارد؛ اما همان­طور که در بالا ذکر شد، بازار کار گرایش الکترونیک در جایگاه دوم در میان سایر گرایش­‌ها قرار دارد. لازم به ذکر است که امروزه گرایش‌­هایی همچون مخابرات به سبب گسترش زیرساخت‌­های اینترنتی و موبایلی مورد توجه قرار گرفته­‌اند و به احتمال زیاد در آینده­ای نزدیک جایگزین گرایش الکترونیک در رده دوم این رتبه­‌بندی بازار کار خواهد شد.

با کاهش میزان بازار کار، مشاغل کمتر شناخته شده‌­ای همچون کارشناسی فروش در میان جویندگان کار رشته برق کم­کم رایج می­‌گردد. باتوجه به عرضه کالاهای تخصصی در صنعت برق، نیاز به کارشناسان فروش متخصص بیش از پیش احساس می‌­شود. برخورداری مهندسان برق از روابط عمومی مناسب و مهارت بالا در فروش، میزان درآمد بالایی را برای آن­‌ها در پی خواهد داشت. علاوه بر موارد ذکر شده ورود مهندسان الکترونیک به حوزه تعمیرات تجهیزات پزشکی و آزمایشگاهی یکی از مواردی است که می­‌توان از آن به عنوان فرصت شغلی در این گرایش نام برد که درآمد بدی ندارد.

بازار کار مهندسی برق گرایش مخابرات

در بین داوطلبین و اساتید برق در زمینه رتبه‌­بندی گرایش مخابرات از لحاظ بازار کار اختلاف زیادی وجود دارد. در این بین بعضی معتقدند جایگاه دوم، بعضی دیگر به جایگاه سوم اعتقاد دارند و دسته آخر جایگاه چهارم را برای این گرایش در نظر می‌­گیرند. در حالت کلی این گرایش بعد از قدرت و الکترونیک قرار می­‌گیرد؛ اگرچه تعداد زیادی از صاحب­ن‌ظران به سبب رشد پرسرعت صنایع مخابراتی و ارتباطی در کشور، جایگاه این گرایش را تا رده دوم بالا می‌­آورند و برخی حتی معتقدند که اگر گسترش صنایع مخابراتی با همین سرعت ادامه یابد، رده اول بازار کار توسط متخصصین این گرایش از قدرتی‌­ها گرفته خواهد شد. در مجموع گرایش­‌های مخابرات و کنترل، گرایش‌­هایی با چشم‌­انداز رو به توسعه می‌­باشند که بازار کار آن‌­ها روز به روز در حال افزایش است. اما از گرایش­‌هایی چون مهندسی پزشکی و بیوالکتریک نیز در این بین نباید غفلت کرد. در آخر اگر گرایشی با چشم‌­انداز روشن و رو به رشد در زمینه بازار کار برایتان مهم است، از گرایش مخابرات غافل نشوید.

بازار کار مهندسی برق گرایش کنترل

این گرایش در رده چهارم رتبه‌­بندی بازار کار کلی رشته برق قرار دارد. این گرایش با مسائلی هم­چون کارکرد بهینه و مناسب یک ماشین و یا دستگاه از لحاظ برقی سر و کار دارد. بنابراین می‌­تواند جذاب­ترین گرایش در جهت طراحی دستگاه‌­ها و یا بروز خلاقیت در اختراع یک ماشین باشد. اگرچه این گرایش در قلمرو گرایش­‌های فعال در زمینه عملیاتی قرار می­‌گیرد و در نتیجه جذابیتی ذاتی با خود به همراه دارد، اما به دلیل برخورداری از پایه ریاضیاتی، از نظر مطالعه بسیار سخت و سنگین می­‌باشد. باتوجه به بین‌­رشته­‌ای بودن این گرایش که در واقع پل واسط بین رشته­‌های فنی و مهندسی به حساب می‌­آید، نیاز به هوش خلاق مهندسی در جنبه‌­های مختلف دارد. عموما افرادی در این رشته موفق می­‌شوند که هنر طراحی و به­‌کارگیری المان­‌های مناسب را جهت کنترل و ساخت دارا باشند.

این گرایش نیز شامل بازار رو به رکود مهندسی برق می‌­شود و از طرفی به دلیل سختی با گرایش پرطرفداری طرف نیستیم.

بازار کار مهندسی برق گرایش پزشکی (بیوالکتریک)

این گرایش از لحاظ بازار کار در سطح رو به رشدی قرار دارد. به جهت تبدیل شدن رشته پزشکی به رشته اول کشور و قرابتی که این رشته با علم پزشکی دارد، دانشجویان زیادی از دوره لیسانس جذب این گرایش می‌­شوند. حتی برخی دانش­‌آموزان در همان دوره لیسانس در این گرایش شروع به تحصیل می­‌کنند. در سال­‌های اخیر ایجاد جو گسترده به نفع پزشکی، سرمایه­‌گذاری­‌های بزرگی را به سمت رشته­‌های مرتبط با پزشکی جذب کرده است. بنابراین رشته‌­های مهندسی که به طور مستقیم درگیر با پزشکی هستند مانند بیوالکتریک در میان دانشجویان برق طرفدار زیادی پیدا کرده است.

اگرچه این گرایش در بازار کار امروز ایران محسنات زیادی دارد، اما فارغ‌­التحصیلان این رشته به جای اشتغال به طراحی و ساخت تجهیزات پزشکی، بیشتر به تعمیرکننده این تجهیزات تبدیل می­‌شوند. با گسترش بیمارستان‌­های خصوصی و استفاده از تجهیزات پزشکی گران قیمت، شاهد استخدام این افراد در بیمارستان‌­ها هستیم.

ترجیح مسئولان این بیمارستان­‌ها بر این است که دستگاه­ها با کنترل و چک مداوم توسط مهندسان پزشکی سالم بمانند و هزینه گزافی به بیمارستان تحمیل نشود. مسئله تعمیر و نگه­داری تجهیزات پزشکی در کنار رشد واردات تجهیزات بیمارستانی سبب شده است تا مهندسان پزشکی، به طور ویژه متخصصان بیوالکتریک که دارای دید مهندسی بالاتری می‌­باشند برای این امر درنظر گرفته شوند. در نتیجه باید گفت این رشته دو جنبه دارد: جنبه مهندسی تعمیر و نگه­داری و جنبه فروش و بازاریابی.

بازار کار مهندسی برق گرایش مکاترونیک

در این گرایش با بازار کار بسیار محدودی روبه­رو هستیم که لزوم داشتن میزان مهارت بالا در سه شاخه برق، کامپیوتر و مکانیک تحصیل در این گرایش را سخت کرده است. لازم به ذکر است علاوه بر محدودیت بازار کار، به دلیل عدم تعریف جایگاه شغلی خاص برای این گرایش، مسئله بازار کار در حالت مبهمی قرار دارد. این گرایش از محبوبیت چندانی در میان داوطلبین برخوردار نیست و معمولا در اولویت پایانی آ‌ن­‌ها قرار می­‌گیرد. و بازار کار اصلی آن در واقع بازار کار کلی رشته برق می­‌باشد. مانند تدریس، جذب در هیئت علمی، کارشناس فروش و ...